giovedì 9 aprile 2009

Pri "komputero*" (3)

De la forumo "linguolisto" (msj. n. 3359)

Me skribis:

Estimata sioro Robert C.,

yes, povas existar personi qui exekutas agi simila ad olta da *komputoro, od agi qui produktas la sam efekti o donas la sama rezultaji, ma certe agi qui ne eventas exakte per la sama procedi, nam la cerebro homala ne procedas quale *komputoro e ne funcionas en la sama maniero.
Do, omno dependas de la signifiko quan ni donos a la nova vorto, t. e. a la verbo *komputar: se ni decidos ke ol indikas strikte nur la ago da aparato, certe nur l'aparato esas ta qua exekutas tal ago, e do nur olu esas *komputero.

Vu anke agis serio de questioni: pri singlu de li me donas la respondo qua segun me, segun mea vidpunto, esas la maxim justa e logikala.

- "Se on uzas brosilo por brosar, kad esas la homo o la brosilo qua brosas?"
- La homo.

- "Ka la homo brosas uzante la brosilo?"
- Yes. La brosilo ne movas su. La homo movas olu.

- "Se on uzas kalkulilo por facar tasko, kad esas la homo o la kalkulilo qua kalkulas?"
- La kalkulilo. La homo pulsas butoni por komandar la ago (por kalkuligar), ma to ne esas kalkulo, to esas nur komando; la kalkulilo exekutas la ago kalkular, per sua mekanismo interna. Fakte, segun la KGD, ol devus ne nomesar "kalkulilo", nam ol kalkulas per su ipsa, quale "remorkero remorkas per su ipsa" (ica esas l'exemplo qua esas en la KGD en la paragrafi pri la sufixo -il-); sive la kalkulilo sive la remorkero esas komandata da homi, ma komandar ne equivalas exekutar la ago: l'aganto, en ca du kazi, esas l'objekto, do la kalkulilo devus nomesar "kalkulero", analoge kam la remorkero (o, plu bone, "kalkulerajo", por distingesar de homi qui kustumale kalkulas).

- "E simile, se on uzas *komputilo (o *komputoro o *komputitoro), ka nur la mashino *komputis?
- Yes, nur la mashino *komputis. La homo nur komandis per buton-pulso.

Ici esas mea opinioni.

Saluti kordiala!

Tiberio Madonna


Robert C. skribabis:

Kara Tiberio,

Multa danki pro vua mesajo pensoza e helpema.
Esas bona lektar tala utila konsideri.

Yen du punti.

(1) Me ne esas tante certa kam vu ke persono ne povus esar *komputero. Olim me lektis ke en Angla universitato on mem uzis du vorti - "computer" e "computor" - por distingar inter personi e mashini quin li uzis, nam amba homi e mashini ulasence facis la taski *komputala.

Se on uzas brosilo por brosar, kad esas la homo o la brosilo qua brosas? Ka la homo brosas uzante la brosilo? Se on uzas kalkulilo por facar tasko, kad esas la homo o la kalkulilo qua kalkulas? E simile, se on uzas *komputilo (o *komputoro o *komputitoro), ka nur la mashino *komputis? On povus dicar ke un homo ne povus facar la tasko, ma simile un homo ne povus dum un dio rekoltar la vasta quanto quan lu povas rekoltar per granda moderna motor-mashino.

(2) Esas relative multa vorti existanta qui finas per "or-" ma poki qui finas per "ator-". Tamen, vua propozo di "-itor-" vice "-ator" esas interesiva.
Ni bezonas plu longa listo dil vorti por qui la sufixo probable esus uzinda.
Un vorto quan me omisis esas "rekolt(at)oro" ("rekoltitoro").

Kordiale,
Robert C.

Nessun commento:

Posta un commento