giovedì 9 novembre 2017

La limoni esas rozea

 

La limoni esas rozea...



domenica 1 ottobre 2017

LA TRI FRATI


LA TRI FRATI
- Anekdoto linguala -

En urbo habitata da personi di diversa populi, esas tri frati: EO, IO ed IA.

EO esas la maxim evoza, ed esas ta qua havas maxim multa amiki. Lu havas biciklo por movar tra la urbo, ma ca biciklo esas tre anciena e defektoza: mankas un de la pedali, e mankas lanterno; esas nur un freno, ta di la roto avana; la roti esas duime desinflita, e lejere tordita, pro quo li ne iras tote rekte, ma kelke ripas; ne esas klosheto, e la verniso esas partale desatachita. EO “formis” mikra ornamenti e “gluis” li sur la biciklo por probar plubonigar ol, ma sen granda suceso, quankam lu dicas prizar li. La biciklo esas leda, kelke danjeroza, e pezoze duktebla. Tamen EO asertas ne bezonar nova biciklo e, fakte, lu uzas ol ed iras adavane, malgre omno. La biciklo, quankam tote neperfekta, funcionas e servas a la skopo.

IO esas la mezala frato, plu yuna kam EO de du yari, ed esas, de la tri frati, ta qua havas minim multa amiki. IO refuzis uzar la biciklo di sua fratego, pro ke ol esas tro defektoza ed anke leda, e dicis bezonar nova biciklo. Pro to, IO vere kompris nova biciklo polisita, robusta, ajila e kompleta per omna acesoraji e komodaji; la roti movas rapide e precize, ed omno funcionas bone. IO anke “formacis” mikra ornamenti e “glutinis” li sur la biciklo, quale facis lua frato; e, vere, la biciklo di IO esas bela, ultre esar forta, brilanta ed efikiva. Tamen IO, stranje, konservas ol en la gareyo e ne uzas ol: lu prefere iras pede, e tale iras adavane.

IA esas la frato maxim yuna, plu yuna kam IO de quar yari e duimo, e kam EO de sis yari e duimo; anke lu havas poka amiki konfronte kun EO, ma havas plu multa amiki kam la frato IO. IA tote ne posedas biciklo, e deklaris ne bezonar ol, dicante ke per irar pede on juas plu multe la naturo; pro to lu refuzis omna bicikli, ed iras pede; lu do ne “formava” irga ornamento ed “inglutinava” nulo. Tale lu iras adavane.

Nu, omnu facas sua selekto, ka biciklirar o pedirar, ed iras adavane segun la selekto facita. Ma ka ne esas IO la minim koheranta, per komprar nova biciklo e ne uzar ol? e per laborar por plubonigar ol e pose lasar ol neaktiva? Nam quo esas “formacar” se ne “formizar”? e quo esas “glutinar” se ne “gluagar”?

Mondo neexplikebla!

Tiberio Madonna

giovedì 20 luglio 2017

Nova versiono


Nova versiono revizita ed ampligita:

http://sites.google.com/site/idoverki/NOVO%20IDO.pdf



Saluti!

Tiberio

venerdì 2 giugno 2017

Pri James Chandler

 
Ka vi memoras la poemo "STRANJA KERLO"?

Yen ol:

En la sama bloguno me invitis la "stranja kerlo", nome James Chandler, explikar sua nekorekta uzo (multayara!) di la pronomo "quo". Me invitis lu anke konfrontar sua eventuala expliko kun lo lektebla en la KGD relate la pronomi relativa, atencigante ke "nedeterminita" ne signifikas "nekonkreta".

Nu, sioro Chandler nule explikis irgo...

Ta fushero di la linguo, quale me skribis, koncias sua absoluta nekompetenteso linguala, e pro la konsequanta envidio il rezolvis laborar en la Wikipedio por konstante vexar. La meskino rekursis a tala nauzeigiva moyenacho por satisfacar sua deziro agacar e vundar persono qua nulo mala facabis ad il.

Ma me rivenez al temo di la pronomo "quo". Il ne nur explikis nulo, ma refuzis traktar ita temo kande Partaka, en la mesajo 26811 di idolisto, invitis il parolar pri ta afero en linguolisto por klarigar ol; nam James en la mesajo 26813 respondis:

"No, me ne deziras prolongar ica diskuto. Me generale preferas uzar mea tempo che Wikipedio. Me nur dicos ke vua aserto, ke me sistemale misuzis la vorto "quOn", dum yari, semblas a me neprobabla."

Do, se il pensis ke lua sistemala multayara misuzo semblas neprobabla, pro quo il ne parolis pri to en linguolisto? Ka forsan por ne emfazar la fakto ke il tote ne intelektas quale on uzas ta pronomo?

To esas exakte la koncio di nekompetenteso quan me mencionis supere. Esas deplorinda la fakto ke ta koncio duktas a vexadi e senshama agacadi! Quale me skribis en la bloguno pri "STRANJA KERLO", tala personi perturbas la movemento e pokope destruktas ol, e kompreneble duktas a reakti ed ataki senfina. Me adjuntis: "Ca noto esas por reflektigar vi omna pri ta grava plago ed importanta problemo di Idia. En poka vorti: on darfas erorar, ma ne atakar od agacar ti qui eroras min multe."

La konverso inter James e Partaka duris, e James itere refuzis parklarigar ca afero gramatikala, skribante:
"Me dezirus cesigar ica diskuto, ma omna nova mesajo de vu kontenas nova surprizi. Semblas ke vu havas "abelo en vua boneto" pri ca "quOn"."

Ed en ta sama mesajo James arivis mem minacar Partaka pri ekpulso de idolisto!!!!

Ya! Talmaniere ta senshama personi kredas solvar sua problemi, tale quale lua amiko mafioza Loïc Landais: simple ekpulsante la personi quin li ne prizas!

Bela konduto, James! Vu devus nur shamar!

Ye ca punto, me volas profundigar la studio di ca temo gramatikala, pro ke ol esas un de la motivi di lua vexado a me. Yes, lua nekompetenteso e lua envidio esas la motivi di lua vexadi, sive kande il asteriskizis "dijitala" sensence, sive kande il efacis mea justa "Metroo" por impozar sua nekorekta "Metropolala Subtera Fervoyo": yes, ya tale! Nekorekta! Me ankore nulaloke dicis lo, ma ca expresuro en ta kazo esas ya nekorekta! Se vi volas expliko pri to, voluntez demandar ol.

Nun me okupez me pri ta stranja kerlo e pri lua "quo".

En la unesma mesajo di la serio mencionita, t. e. la konverso en idolisto inter James e Partaka, James skribis:

"Omnakaze, vua korektigo esas ipsa ne tote justa, nam vu ne citis la plena frazo. Yes, quAn esas plu korekta kam quOn, ma pro ke ol sequis irgA. Sen to, la frazoparto citita da vu esas ambigua. Ol povus esar justa, o nejusta, depende de lo preiranta."

Atencez: "quAn esas plu korekta kam quOn, ma pro ke ol sequis irgA".
Qua logiko esas en ca aserto?
Do, segun James:
"linguo, quon..."
"irga linguo, quan..."

E pro quo???

Ka forsan il pensas ke quo/qua konkordas kun la dezinenci dil antea vorti? "LinguO, quOn", "IrgA linguo, quAn": en poka vorti, "quAn" havas la "A" pro ke ol konkordas kun la "A" di "irgA"!

Ka lo esas tala? O quale altre on explikas lua aserto? Quala stranja koncepto esas en la cerebro di ta individuo?

"Quo" indikas kozo nedeterminita, e "qua" indikas kozo determinita: nu, en qua maniero e segun qua logikala rezono "irga" igus "linguo" divenar kozo determinita? On povus pensar lo kontrea, nam "irga" expresas neprecizeso.

Ta persono rezonas en maniero quan il ipsa ne tote komprenas! Nam il ne donas vere kompleta e klara expliko pri lo asertita da il ipsa.

En altra mesajo, James skribis:

"Me komprenas tote bone la motivo, pro quo quAn esas generale korekta pos "linguo". On povus krear frazo kun "linguo" ube quOn esas korekta, nome se "linguo" esas la koncepto di linguo, vice ula linguo (la angla, franca ec.).
Me jus rimemoris ke la franca havas du vorti por "linguo":
F la langue
F le langage
Vua korektigo esas justa, kaze ke "linguo" signifikas "la langue"."

Ka do esas tala l'expliko da James Chandler? Tandem il donas kom expliko ca stranjajo: segun James, "la langue" postulas "quan" e "le langage" postulas "quon".

Praktike, segun il, la selekto inter "quo" e "qua" dependas de la signifiko plu o min ampla di ca o ta vorto. Se to esus vera, me certe fremisabus en lernar tal aspekto di Ido, pro lua komplexeso, e tote ne durabus studiar linguo tante komplikita e desfacila!

James vere kredis ke la selekto inter "quon" e "quan" en ta kazo dependas de "irga", nam il adjuntis infre:
"intertempe, vu sendis korektigo ad ICO, sen kuntexto, tale ke la membri di amba forumi restis "en tenebro"."

Pro quo "en tenebro"?
La korektigo esis: "linguo, quon on komprenas" -> "linguo, quan on komprenas".
Ka to ne suficas? On ne bezonas plusa kuntexto; mem la parto "on komprenas" esas superflua: suficus mem nur skribar "linguo, quon" -> "linguo, quan".
Fakte, "linguo" sempre postulas "quan": ico esas exakte to quon James duris ne intelektar, e tamen il ne demandis klarigiva expliko pri ca temo, por ne aparar kom inferiora.

Tala esas James Chandler: prezuntozo qua volas aparar kom neeroriva, envidiozo qua volas aparar kom laboremo atakata, falso qua volas aparar kom naivo ed amiko di omni, dum ke il vexadas.

Bona "honesta" laboro en Wikipedio, James, kun vua omna erori, vua celata atakemeso e vua tota meskineso!

Tiberio
 

domenica 19 marzo 2017

Experimento


Kara lekteri,

quale on vidis, Ido esas vere ludilo por infanti, qua havas nula institucuro kun autoritato qua regulas lu, nam l'asociuro tale nomata ULI - Uniono (korekte: Unionuro) por la Linguo Internaciona (... Ido?) esas reale nur klaunalajo sen ula seriozeso.

Pro to, irgu darfas chanjar e modlar la linguo segunvole.

Do anke me facas mea experimento:


Saluti!

Tiberio

sabato 11 marzo 2017

Pri "dijitala"


Kara lekteri,

en 2013 Loïc Landais organizis votado por ekpulsar me del ULI per la pretexto ke me ne aceptis la chanjo propozita da il en la defino di "dijitala". Quoniam me ne aceptis la chanjo en la defino di vorto JA OFICALIGITA per la voti expresita da la Linguala Komitato

e da la Direktanta Komitato

lu SOLA "decidis" ke "dijitala" ne esas oficala, e ne publikigis ol en la listo dil ULI.

Fakte, James Chandler, exemple, skribas "dijitala" kun asterisko, en plura recenta mesaji a forumi ed artikli en Wikipedio.

Ca listo dil ULI kopiesis da Partaka e glutinesis en la mesajo 4674 di "linguolisto" dil 5ma di januaro 2017, do tre recente:

Me facis skren-kapturo:


Ca listo (qua indijas "dijitala" e havas "diskriminacar" kom unesma vorto) kopiesis direte de ca pagino:

Anke di ica me facis skren-kapturo:


Me facis skren-kapturi por evitar ke sive Partaka sive Loïc Landais povez efacar o modifikar sua mesaji.

Nu, en la mesajo da Partaka, la listo evidente kopiesabis direte de la mesajo da Loïc Landais: remarkez la fundo griza e la liter-tipi.

Tamen la granda difero esas ke... en la listo da Loïc (ilqua sorgis bone NE signatar la listo) pose aparis magie la vorto "dijitala"! Kun la defino NEOFICALA ma PROPOZITA da ilu!!!!

KANDE OFICALIGESIS TA DEFINO??? E DA QUA?!?!

La ofici di la DK FINIS ye decembro 2015!

Do me repetas: QUA oficaligabus la nova defino di "dijitala"? L'anciena DK-ani NE plus havas sua ofici, FININTA ye decembro 2015.

E Loïc Landais ankore nun en 2017 deklaras SU IPSA kom membro di la DK:
http://www.uli-ido.ovh/LK/viewtopic.php?id=10 (sendita da "Loic Landais - DK")

e lu jeras nova forumo di la "LINGUALA KOMITATO DI ULI"! Kun qua membri?!?

Loïc Landais en Marvelistan!

Pro quo la listo de nova oficala vorti "dil 28/01/2013" ne esas signatita?
Ka por ke il chanjez ol sekrete en irga tempo sen esar akuzata pri trompo?
La mesajo esas dil 2016, ed il modifikis ol tre recente (pos la 5ma di januaro 2017) segun sua libera volo!

Qua valoron e qua seriozeson povas havar talaspeca listo, qua es ne signatita e do anonima, e qua chanjas sen avizo e sen irga decido oficala?

KA TO ESAS LA ULI ?

En 2015 me akuzesis da plura Loïc-simpatianti ke UN SOLA persono (qua esas me) ne darfas decidar pri la vorti.
E pro quo UN SOLA persono (qua esas Loïc Landais) darfas decidar antee pri la neoficaleso di "dijitala" e pose pri la oficaleso kun SUA defino, propozita e, tale, impozita?

Me repetas:

KA TO ESAS LA ULI ????

Shamez!

Skandalita e hororita,
Tiberio

 

mercoledì 8 marzo 2017

Pri "sito" (ne nur)


De la reto sociala "Parolez Ido"

Me skribis:

Kara Brian,

volunte me explikas.

La vorto "situo" (vice "sito") esas un de la vorti uzata neapte, quale anke "komuneso" vice "komunitato", e, malgre to, uzata (preske da omni), pro motivi quin me explikos hike sube.

La vorto "sito" oficaligesis en oktobro 2014, kun plusa vorti, ed apartenas ad un de la du serii de vorti recente oficaligita, rispektive en 2014 e 2015. On povas trovar ta du listi hike:

https://lingletr.blogspot.it/2015/03/nova-oficala-vorti-2014.html

https://lingletr.blogspot.it/2015/11/nova-oficala-vorti-2015.html

La vorti oficaligesis dum la tempo di mea ofico di linguala sekretario. Ma - hike esas la punto - ula membri di la lora komitato direktanta "decidis", sen ula autoritato facar to e kontre la reguli di la statuti, organizar votado por ekpulsar me del komitato, pos ke me elektesis reguloze. La ekpulso ne esas valida, ed on povas kontrolar la logiko di mea kontesto en ica publika letro, ube me explikis detaloze la motivi di nevalideso dil ekpulso:

https://lingletr.blogspot.it/2014/01/letro-marion-kasper.html

La membri di la komitato NE respondis a la punti kontestata en la letro, pro ke li ne povis, nam lia ago vere esis kontre la statuti e do nevalida. Li nur repetis, sen explikar, ke li ekpulsis me, e refuzis rezonar.

Nun li kontinue repetas (ed irga kozo falsa ne divenas vera nur se on duras repetar ol) ke la vorti adoptita en ta tempo ne esas valida, quale infanti kapricoza, nam la personi adulta agnoskas l'erori kande li eroras.

Li repetas to e propagas la falsa informo, pro ke li ne povas aceptar ke la vorti esas valida e ke, kontree, lia votado ne esas valida. Li ne povas aceptar lo pro envidio, la sama motivo qua duktis li violacar la statuti e votar kontre la reguli.

Ol esas la sama envidio pri qua me parolis a tu hike:
http://linguoido.ning.com/profiles/blogs/nova-blogajo-ed-incito#comments

Nun li ne povas tolerar ke ta du serii de vorti esas valida, e pro to li ne uzas oli, uzante mem vorti eroroza, od uzas li kun asterisko. Preske omni facas lo, e ne reklamas la nova vorti en la diversa siti, difuzante la eroroza vorti.

Li esas tante infantatra ke li ne volas lasar sua ludilo: lia ofici finis ye decembro 2015, e li ankore konsideras su ipsa kom membri di la komitato, e facas mem nova forumi por diskutar pri vorti, nome di "Linguala Komitato" qua ne plus existas, pro ke l'ofici finis, do tote sen autoritato!

La LK-ani en Marvelistan! :-D

Me bone montris e klarigis l'afero en mea publika letro, indikita hike supere. Do voluntez ne konsiderar irgu qua dicas ke la vorti ne esas valida, nam lu devus antee demonstrar la valideso di la ekpulso.

Kordiale,

Tiberio


Brian E. Drake skribabis:

Kara Tiberio,
De ube venas "sito"? Ta vorto ne esas en la Radikaro, qua havas nur "situar." Per Dyer (me parolas Angle) ni havas "situ-ar: (tr.) to place, seat, locate (ulo, ulu) ...; -o, -eso: situation, site location."
La radiko esas "situ-", ka ne? "Sit-" me trovas nulloke.
Anke, che http://ido.li/ ni vidas:



ed anke



Che http://www.kuriero.internaciona.ido.li/
me trovas:



Che ta pagino de Wikipedio (e mult altri) https://io.wikipedia.org/wiki/Jean_Cocteau



Bonvole explikez.
Amikale, Brian

sabato 4 marzo 2017

Amuzanta!


Kara samideani,

ante kelka semani me lektis ulaloke nekredebla vorto: KONTENUYO !!

"Konten-uy-o": objekto qua kontenas... la konteno!!

Vere amuzanta, ka ne?

Ka ni uzez anke "instrumentilo", "kozajo" e "flavea"?


E pro quo ne "lokeyo", "povebla", "chefestro", "mulierino" e "plenoza"?

Saluti plenoza de amuzeso!

Tiberio



 

mercoledì 18 gennaio 2017

Del Etruriana!

 
Til de la maxim frua tempo di mea studio di la linguo Ido, me vidis kom kozi kelke stranja la formi dil pronomi ed adjektivi demonstrativa "ica" ed "ita", abreviata rispektive a "ca" e "ta"; kelke stranja precipue pro ke Ido pretendas esar plu naturalatra kam Esperanto e, pro to, ol abolisis la "korelativaj vortoj" di sua fonto-linguo, refuzante li kom stranjaji: do "ĉi tiu" e "tiu" divenis rispektive la "ne-stranjaji" "ica" ed "ita". Me sempre esis kurioza saveskar per quala obskura metodo on arivis obtenar tala formi, qui evidente tote eskapas la normala procedi di derivado di la vorti de la lingui naturala. Segun la KGD, li inspiresis da la Latina... ma pro quo li esas tale deformita? Ka "hic" ed "iste" vere donas "ica" ed "ita" per la normala sistemo di derivado? On povas komprenar le "a" finala, pro la partikulara morfologio di Ido, ma... pro quo la "h" dil Latina desaparis misterioze, e difere de la cetera vorti? L'Italiana supresas le "h" komencala, ma ne Ido! Ido facas lo nur en "ica"; e pro quo la "s" di "iste" desaparis? Ka vere pro la motivi expozita en la KGD? Stranja, nam nur por ta vorto on decidis la simpligo di "st" a "t". Ultre to, pro quo, por la vorto indikanta kozo fora, on prenis kom modelo "iste", qua indikas kozo ne fora de omni, ma proxima al askoltanto? E ta vorto, "iste", donis en la Hispana "este" ed en l'Italiana "questo", qui amba indikas kozi proxima. Do en la moderna lingui ta radiko indikas proximeso.
 
Pro to, nur por ta du vorti on kondutis kun tal bizara ed arbitriala libereso, quale on kondutis en Volapük.
Ton me sempre pensis pri ta du tote aparta e kapricoza vorteti.
 
Ma ante kelka semani, tote hazarde e ne pro ca motivo, me konsultis ula pagini di Wikipedia por explorar la linguo Etruriana.
E quon me deskovris, subite? La nekredebla koincido di la pronomi demonstrativa Idala kun le sama en l'Etruriana!
Vi ipsa lektez. Ica esas la pagino, quan (e ne "quon") me lektis, astonata:

Lu esas en l'Italiana. Ma vi omna povas komprenar plu bone lektante la korespondanta pagino en l'Angla, la vera linguo internaciona, qua (e ne "quo") esas linguo serioza e ne ludilo por infanti quale Ido:

Nu, quon vi dicus? La koincido parolas klare. En la pagino Angla on mem montras en l'Etruriana anke la formi kurta "ca" e "ta", ultre "ica" ed "ita"!

E do? Ya pro to en Ido le demonstrativa havas tala formo, pro ke li prenesis de ta linguo, e ne de la Latina, nam por explikar co on mustas rekursar a la deklaro di nekustumala deformi di la vorti; kontree, egardante la formi Idala kom derivita del Etruriana, on tre facile komprenas la derivado.

Versimile en l'Etruriana "ica" havis la "c" harda, t. e. [k], do [ika]. Ma on chanjis ol a "c", respektante l'ortografio e ne la pronunco. Pro quo, o por quo? Por similigar "ca" a la Franca "ce": "ca matino" - "ce matin".

L'autori di ca adopti volis montrar nek la similigo a la Franca, por ne aparar kom favoranta la propra linguo, nek la selekto dil Etruriana, quo... qua esas ne nur linguo mortinta, ma anke linguo quan preske nulu konocas, e do tote ne internaciona e probable mem ne Indo-Europana.

Por celar ta grava e stranja selekto, tre diskutinda, on kredigas en la KGD ke la formi Idala venas de la Latina o del Indo-Europana radiki, ed on nultempe mencionas l'Etruriana.

Tala celo, tala trompo e tala neklara konduto certe esas en la stilo di ta personi, do tote expektebla agado.

Nam quon on povis expektar de trahizero? Mentii, omisi, neklareso ed ambigueso. Lo sama quon on povas expektar de la du trahizeri nuna.

Kordiale,

Tiberio Madonna